کد مطلب:41662 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:21

گنجینه پرسمان » تاريخ و سيره

حضرت رسول اكرمص داراي چند همسر بودهاند؟ نام و سنّ هر كدام را با سند معتبر بيان كنيد. در ضمن كتاب هايي را كه بر مطلب سؤال شده دلالت دارد معرفي نماييد.

مشهور مورّخان تعداد همسران پيامبر(ص) را يازده تن نوشتهاند:

1- حضرت خديجه بنت خويلد. خديجه در هنگام ازدواج با رسول خدا(ص) چهل ساله بوده و تا حضرت خديجه زنده بود، پيامبر(ص) با زن ديگري ازدواج نكرد. همه فرزندان پيامبر(ص) جز ابراهيم، از خديجه متولد شدند.(1)

2- سوده دختر زمقه بن قيس. پيامبر(ص) او را پس از وفات خديجه و پيش از عايشه به عقد خويش در آورد؛ سوده نخست همسر پسر عموي خود سكران بن عمرو بود. سكران پيش از هجرت پيامبر(ص) به مكه از دنيا رفت، آن گاه سوده به ازدواج رسول خدا(ص) در آمد؛(2) شايان ذكر است كه سوده در هنگام ازدواج با پيامبر(ص) در سنّ بالايي بوده و از همسر سابق خود داراي پنج يا شش دختر بوده است.(3)

3- عايشه دختر ابوبكر. در مكه به عقد پيامبر(ص) در آمد عايشه در هنگام عقد هفت ساله و در وقت عروسي نه يا ده ساله بود؛ گفتني است پيامبر(ص) با هيچ دختري غير از عايشه ازدواج نكرد.(4)

4- زينب بنت جحش، دختر عمه پيامبر(ص) يعني دختر أميمه دختر عبدالمطلب.

زينب پيش از آن همسر زيد بن حارثه بود، آن گاه كه زيد او را طلاق داد، به افتخار همسري رسول خدا(ص)، سرافراز گرديد.(5)

5- حفصه دختر عمر. وي قبلاً همسر خنيس بن حذافه سهمي بود. حفصه در سال سوم هجرت به ازدواج رسول خدا(ص) در آمد.(6)

6- أم سلمه (هند) دخرت أبو أميه مخزومي؛ نخستين شوهر او أبوسلمه عبداللَّه بن عبدالأسد مخزومي بود و چهار فرزند به نامهاي: سلمه و عمر و زينب و رقيّه براي او به دنيا آورد.(7)

7- أم حبيبة (رملة) دختر ابوسفيان، وي پيش از ان همسر عبيداللَّه بن جحش اسدي بود. پس از آن كه همسرش از دنيا رفت، خالد بن سعيد بن عاص او را به ازدواج رسول خدا(ص) در آورد.(8)

8- زينب بنت خزيمة؛ زينب را أم المساكين ميگفتند، چون با آنان مهربان بود. وي پيش از پيامبر(ص)، همسر عبيدة بن حارث بن عبدالمطلب و پيش از او، همسر جهم بن عمرو بن حارث، پسر عموي خود بود.(9)

9- ميمونه دختر حارث بن حزن. ميمونه ابتدا به همسري أبورهم بن عبدالعزّي در آمد، سپس در سال هفتم هجرت به وسيله عباس بن عبدالمطلب عقد و عروسي وي با پيامبر اكرم(ص) انجام شد. (10)

10- جويرية بنت حارث ابن أبي ضرار. او در شمار اسيران بني المصطلق و از قبيله خزاعه بود و در سهم غنيمت ثابت بن قيس افتاد. پيامبر(ص) قيمت او را داد و وي را آزاد كرد و با اختيار خود به ازدواج رسول خدا در آمد، در اثر اين ازدواج بيش از صد خانواده از اسيران آزاد شدند.(11)

11- صفيه دختر حيي بن أخطب؛ همسر اوّل صفيّه سلاّم بن مشكم و دومين همسرش كنانة بن ربيع بود؛ كنانه در جنگ خيبر كشته شد و صفيه اسير گرديد.

پيامبر(ص) او را آزاد كرد و به همسري خويش در آورد.(12)

از اين يازده تن، دو نفر (يعني خديجه بنت خويلد و زينب بنت خزيمه) در زمان حيات پيامبر(ص) از دنيا رفته و نه نفر ديگر در هنگام رحلت رسول خدا(ص) همگي در قيد حيات بودند.(13)

تذكر چند نكته در موضوع مورد بحث ضروري است:

الف) برخي ازمورخان نوشتهاند: پيامبر(ص) با دو زن ديگر عقد كرده، ولي پيش از عروسي از آنان جدا شدند؛ آن دو تن عبارتند از:

1- اسماء بنت نعمان الكندية.

2- عمرة بنت يزيد الكلابيه.(14)

ب) ميان همسران حضرت فقط سن حضرت خديجه و عايشه معلوم است و تنها عايشه و صفيّه در هنگام ازدواج جوان بودهاند و ساير آنان در سنين بالا بوده و حتي برخي از آنان از شوهر سابق خود داراي پنج يا شش دختر بودهاند؛(15) ناگفته نماند كه در منابع تاريخي به مدت عمر برخي از همسران حضرت به طور شفاف اشاره نشده است.

ج) در صفحات تاريخ ديده ميشود كه پيامبر(ص) همسران ديگري را نيز اختيار كرده كه با برخي از آنان عروسي كرده و برخي ديگر فقط عقد ازدواج آنان با حضرت جاري شده؛ اسامي آنان به قرار زير است:

1- ريحانه بنت زيد.

2- قتيله بنت قيس.

3- ليلي بنت حطيم.

4- غفاريه.(16)

د) همسران پيامبر(ص) به دو دسته تقسيم ميشوند، برخي از آنان همسر عقدي و برخي ديگر كنيزان حضرت بودهاند؛ اسامي كنيزان رسول خدا به شرح زير است:

1- ماريه قبطيه ما در ابراهيم.

2- جميله.

3- كنيزي كه زينب بنت حجش، همسر حضرت، او را به پيامبر(ص) هبه كرد.(17)

در ضمن فهرست كتابهاي درخواستي خدمت شما ارسال ميشود.

پي نوشتها:

1. السيرة النّبوية، ابن هشام، دار احياءالتّراث العربي، بيروت، ج 1، ص 201؛ السيرة النبوية، ابن كثير، دار احياء التراث العربي، بيروت، ج 4، ص 51؛ الوفاء بأحوال المصطفي، ابوالفرج، ابن الجوزي، دارالكتب العلمية، بيروت، ص 668؛ تاريخ پيامبر اسلام، دكتر محمد ابراهيم آيتي، دانشگاه تهران، ص 71.

2. تاريخ پيامبر اسلام، همان، ص 72.

3. السيرة النبوية ابن كثير، ج 2، ص 145.

4. السيرة النبويه ابن هشام، ج 4، ص 293.

5. تاريخ پيامبر اسلام، ص 74.

6. السيرة النبوية ابن هشام، ص 294؛ تاريخ پيامبر اسلام، ص 72 - 73.

7. السيرة النبوية ابن هشام.

8. السيرة النبوية ابن هشام. ص 295 - 294.

9. السيرة النبوية ابن هشام، ص 297 - 296.

10. تاريخ پيامبر اسلام، ص 75.

11. تاريخ پيامبر اسلام، ص 74.

12. تاريخ پيامبر اسلام، ص 75.

13. السيرة النبوية ابن هشام، ص 297.

14. السيرة النبوية ابن هشام، ص 297.

15. السيرة النبوية ابن كثير، ج 2، ص 145 و ج 3، ص 371؛ السيرة النبوية ابن هشام، ج 4، ص 293.

16. الوفاء بأحوال المصطفي، ص 669.

17. الوفاء بأحوال المصطفي، ص 670؛ السيرة النبوية ابن كثير، ج 4، ص 579.